Recensie: Jagten
28 oktober 2012, 15:02 | Jeroen
Jagten is de nieuwe film van regisseur Thomas Vinterberg, die vooral bekend is van Festen. Na Festen leek Vinterberg de weg een beetje kwijt te zijn, maar een paar jaar geleden bracht hij alweer een erg goede film uit met Submarino. Deze film schreef hij samen met Tobias Lindholm, die ook meeschreef aan Jagten. Jagten is in zekere zin de antithese van Festen; ook nu speelt kindermisbruik weer een prominente rol. Alleen blijkt dit keer de beschuldiging vals.
Hechte dorpsgemeenschap
Lucas (Mads Mikkelsen) is een pas gescheiden man die na de sluiting van de basisschool in zijn dorp op de kleuterschool werkt. Het dorp waarin hij leeft, is een hechte gemeenschap. De mannen zijn samen opgegroeid en komen nog regelmatig samen om te jagen of te drinken. Ondanks de hechte gemeenschap is hij een beetje eenzaam; zijn zoon Marcus woont bij zijn moeder en al zijn vrienden zijn getrouwde mannen. Dan wordt Lucas onterecht beschuldigd van misbruik door Klara (Annika Wedderkopp), een van de kinderen op de kleuterschool en de dochter van zijn beste vriend Theo (Thomas Bo Larsen).
Lucas is, volgens een andere vriend van hem, iemand die te veel over zich heen laat lopen. Hij onderneemt wel een paar pogingen om de zaak recht te zetten voordat het uit de hand loopt. Dit heeft echter weinig effect. Maar wat kun je doen in zo’n situatie? Kinderen liegen niet, tenminste niet over dit soort dingen, is de mening van de meeste mensen in het dorp. Bovendien beginnen al snel andere kinderen zich misbruik te herinneren. Het idee van misbruik heeft zich gevestigd in het dorp en verspreidt zich als een virus.
Geen schuldvraag
De schuldvraag is door regisseur Thomas Vinterberg en zijn co-scenarist Tobias Lindholm heel bewust buiten beschouwing gelaten. Vanaf het begin weet de kijker dat Lucas volstrekt onschuldig is. De focus van de film kan daardoor volledig gelegd worden op de reactie van de dorpsgemeenschap op het nieuws.
En de reactie is heftig, maar volkomen menselijk. Dit maakt Jagten een zeer zware film. Aan de ene kant weet je dat Lucas onschuldig is, maar de mensen in het dorp kunnen dit natuurlijk niet weten. En wat doe je als zo iemand zich toch in je midden bevindt? Lucas wordt buitengesloten. Hij raakt zijn baan kwijt, al zijn vrienden keren zich tegen hem en hij mag zelfs geen boodschappen meer doen in de plaatselijke winkel.
Begrijpelijk, menselijk en vergefelijk
Ik heb praktisch de hele film met mijn kaken strak op elkaar gekeken. De situatie is zo frustrerend uitzichtloos, maar zo voorstelbaar. Iedere stap die Lucas onderneemt, iedere reactie van de andere mensen in het dorp, zelfs de leugen van Klara is begrijpelijk, menselijk en vergefelijk. Dat is het goede aan deze film: er wordt niet geoordeeld, alleen geregistreerd, omdat een oordeel in dit soort situaties betekenisloos is. De film toont hoe we gevangenen zijn van onze beperkingen en voorgeprogrammeerde reacties. We kunnen niet zien of iemand liegt of de waarheid spreekt. En we kunnen het niet laten om iemand die verdacht wordt van zo iets verschrikkelijks als kindermisbruik bij voorbaat te veroordelen.
Het spel van Mads Mikkelsen in Jagten is buitengewoon goed. Hij geeft Lucas het kwetsbare mee dat nodig is in deze situatie, zonder dat hij lijdzaam wordt. Hij blijft een trotste man die zich niet kan voorstellen dat mensen die hij zijn hele leven heeft gekend zich zo snel tegen hem kunnen keren. Toch verliest hij, ondanks alle tergingen, zichzelf niet.
Een van dé films van 2012
Jagten is een zeer pijnlijke en zware kijkervaring, maar ik zou een film als deze voor geen goud willen missen. Het toont hoe we gevangenen zijn van onze beperkingen en voorgeprogrammeerde reacties. De keuzes van regisseur Thomas Vinterberg en zijn co-scenarist Tobias Lindholm zijn zonder uitzondering perfect en het spel van Mads Mikkelsen is dat ook. Voor mij is dit een van dé films van 2012.
