Recensie: Django Unchained
21 januari 2013, 22:06 | Jeroen
Quentin Tarantino is begonnen aan een serie films waarin hij de geschiedenis op zijn kop zet. Niet de filmgeschiedenis, zoals hij dat deed met de revolutionaire films Reservoir Dogs en Pulp Fiction, maar de menselijke geschiedenis. Hij begon met de Tweede Wereldoorlog in Inglorious Basterds, en nu is de tijd van slavernij in het zuiden van de Verenigde Staten in de negentiende eeuw aan de beurt. Tarantino omschrijft de slavernij als een van de Amerikaanse holocausten – de andere is de stelselmatige vernietiging van de Native Americans. Dus het is een beladen onderwerp dat hij centraal stelt in Django Unchained.
Een pulpfilm die je aan het denken zet
Toch is Django Unchained ook een ‘gewone’ Tarantino-film. Het bevat de kenmerkende elementen die we in al zijn films tegenkomen, zoals sadistische wraakacties met veel rondspattend bloed, uitzonderlijk spannende scènes die bol staan van de sterke dialogen en ook weer een van de grappigste sketches die je dit jaar zult zien. Deze laatste scène verbeeldt de oorsprong van de Ku Klux Klan en is een goed voorbeeld van de opzet van deze film. Een zeer pijnlijke en voor een groot deel onverwerkte episode uit de Amerikaanse geschiedenis krijgt de Tarantino-behandeling. Dit levert een uitstekende pulpfilm op, die je later nog eens aan het denken zet.
Django (Jamie Foxx) is een slaaf die bevrijd is door dr. King Schultz (Christoph Waltz), een premiejager die Django nodig heeft om drie moordenaars te identificeren. Bij het opsporen van deze mannen blijkt Django zelf ook talent te hebben voor het vak. Daarop besluiten de twee partners te worden. Na een succesvolle winter samen belooft Schultz zijn partner te helpen om zijn vrouw Broomhilda Von Shaft (Kerry Washington) te bevrijden. Zij is echter verkocht aan een zeer brute slavendrijver genaamd Calvin Candie (Leonardo DiCaprio).
De Afro-Amerikaanse held
Het plot is voor Tarantinos doen uitzonderlijk rechtlijnig, met hooguit een paar flashbacks die de chronologie verstoren. Hij heeft dan ook een ander hoofddoel dan in zijn andere films. Waar hij normaal gesproken zo veel mogelijk genreconventies in een film wil stoppen – en daar meerdere verhaallijnen voor moet gebruiken – is het hem nu te doen om het neerzetten van een archetypische Afro-Amerikaanse held. Net zoals Robert Rodriguez dat onlangs deed voor de Mexicaanse held in Machete. De vrouw van Django heet niet voor niets Von Shaft, een verwijzing naar de harde Afro-Amerikaanse politieheld uit blaxploitation-films. Het domein van wraak en retributie was voor dit soort films voorbehouden aan blanke mannen, maar Tarantino en Rodriguez proberen op hun eigen uitzonderlijke manier hun steentje bij te dragen aan de emancipatie van minderheden in de Verenigde Staten.
Django Unchained is een controversiële film. Spike Lee is zijn collega-regisseur Tarantino hard aangevallen op het veelvuldige gebruik van het woord ‘nigger’. De vraag is hoe geloofwaardig een film zou zijn over racisme in de VS in de negentiende eeuw waarin dat woord niet gebruikt werd. Tarantino heeft aan de andere kant toegegeven bepaalde scènes aangepast te hebben, omdat het testpubliek ze te gruwelijk vond. Toch zie ik in Django Unchained het werk van een ontketende regisseur, die nauwelijks grenzen stelt aan zijn fantasie en visie. Het is onvermijdelijk dat hij daardoor af en toe over de grenzen van iemands ‘goede smaak’ heen gaat.
Een waardige toevoeging aan het oeuvre van Tarantino
Buiten dit alles bewijst Tarantino gewoon weer een goede regisseur te zijn die op alle punten excelleert. Zowel de actiescènes als de komische sequenties getuigen wederom van een groot gevoel voor humor, timing en originaliteit. Ook weet hij zijn acteurs, zoals altijd, tot goede prestaties te leiden. De samenwerking met Christoph Waltz bevalt me in het bijzonder erg goed. Zijn eerste films waren misschien intenser, maar van Django Unchained druipen de kunde en het plezier af. Ik twijfel er niet over dat ook de volgende Tarantino weer het kijken waard zal zijn.
Quentin Tarantino stelt met slavernij een beladen onderwerp centraal in Django Unchained. De pulpbehandeling die dit onderwerp krijgt met bloederige actie en sketchachtige humor zorgt ervoor dat de film erg controversieel is. Het is misschien ook niet aan Tarantino om een Afro-Amerikaanse held te creëren en hij is wel een heel onwaarschijnlijke kandidaat om slavernij weer op de culturele agenda te krijgen. Dat maakt Django Unchained echter geen mindere film, want ook deze film is weer kundig en met veel plezier gemaakt en een waardige toevoeging aan zijn oeuvre.
